Dy çekanë guri dëshmojnë për fillimin e jetës në këtë qytet para Periudhës së Bronzit, 2600-1800 p.e.s.. Në kështjellën legjendare të Antipatreas (Berati i sotëm), janë vënë re ndër shekuj, rrezatime të çuditshme që përsëriten me saktësi të mahnitshme kohore, çdo 25 vjet, ditë e martë, ora 3 e mëngjesit. Mbase jo më kot kjo kështjellë quhej nga romakët: Albanorum oppidium (fortesa e Arbërve). Në një nga kishat e kësaj fortese, studiuesi francez Pjer Batiffoli, zbuloi “Codex purpureus Beratinus” (Kodiku i Purpurt i Beratit ), i shkruar në shek. IV p. e. s. dhe së bashku me “Codex aureus Anthimi” (Kodiku i artë), janë pjesë e kujtesës botërore.

Shënim: Përshkrimet e mësipërme janë krijimtari letrare ku janë përdorur edhe fakte historike